Good Bye for a few Weeks...!

Hmm, It's all messed up- Studies, Work, Family duties... I think I must take a break from Writing. It's really not possible for me to run this blog for a few days (I fear it'll be weeks but no chance :( ) I've my exams coming up and I need to prepare for the Indian Premier League.

But I'll be back again, till then Good Bye!

इस्लामाबाद टू बँकॉक व्हाया नवी दिल्ली

राजधानी नवी दिल्ली मोठ्या उत्सुकतेनं सतरा एप्रिलची वाट पाहतेय. जागोजागी सुरक्षाव्यवस्था वाढवण्यात येतेय. संसदभवन परिसरात अगदी प्रजासत्ताक दिनाला असते तितकी जय्यत तयारी करण्यात आली आहे. राजपथाभोवती तर सगळीक़डे कंमांडोजचं कडं उभं करण्यात येतंय. काही तासांसाठी दिल्लीच्या काही भागांत वाहनांवरही बंदी घालण्यात आली आहे. नाही, १७ तारखेला दिल्लीत कोणत्याही देशाचा राजनेता येत नाहीए. ही सगळी तयारी चाललीय ती ऑलिम्पिक ज्योतीच्या स्वागतासाठी, या ज्योतीच्या दिल्लीतील प्रवासात व्यत्यय येऊ नये यासाठी...

ऑलिम्पिकची ज्योत इस्लामाबादमधून लवकरंच भारतात येणार आहे आणि तिथून पुढे बँकॉकसाठी रवाना होणार आहे. एरवी ही ज्योत म्हणजे विश्वशांतीचं प्रतिक. पण यंदा या ज्योतीचा प्रवास चांगलाच पेटलाय. आपल्या प्रवासात या ज्योतीला ठिकठिकाणी चीन विरोधी निदर्शनांचा सामना करावा लागतोय. लंडन आणि पॅरिसमध्ये या निदर्शकांना हिंसक वळण लागलं होतं.


लंडनमध्ये एका तिबेट समर्थकानं ऑलिम्पिक ज्योत हिसकावून घेण्याचा प्रयत्न केला होता. तर पॅरिसमध्ये निदर्शनं हाताबाहेर गेल्यानं टॉर्च रिले आटोपता घ्यावा लागला. याच दरम्यान सुरक्षिततेसाठी पॅरिसमधल्या पोलिसांना ज्योत विझवावी लागल्याचं वृत्त आलं. नंतर सॅनफ्रान्सिस्कोमध्येही ज्योतीच्या विरोधाची आग पसरली. रिचर्ड गेअरसारखे तिबेट समर्थक हॉलिवूड कलाकारही त्या विरोधात सामील झाले. त्यानंतर निदर्शनांचा जोर काहीसा थंडावला. पण चीन सरकारची चिंता अजून संपलेली नाही. कारण या ज्योतीला अजून एक महत्त्वाचा टप्पा पार करायचाय आणि याच टप्प्यावर म्हणजे भारतात ऑलिम्पिक ज्योतीला कडवा विरोध होण्याची शक्यता आहे. कारण तिबेटचं श्रद्धास्थान आणि लाडके नेते दलाई लामा यांच्यासह अनेक तिबेटी नागरिक गेली सहा दशकं भारताच्या आश्रयाला आहेत. भारतीयांबरोबर त्यांचं मैत्रीचं नातं आहे. चीनशी मैत्रीपूर्ण संबंध असूनही भारतीयांना भावनिकदृष्ट्या तिबेटच जवळचा वाटतो. याच भावनिक नात्याचा परिणाम म्हणून आपल्या फुटबॉल संघाचा कर्णधार बायचुंग भुतियानं टॉर्च रिलेमधनं नाव मागे घेतलं. भारतीय अधिका-यांनी मात्र मात्र एक गोष्ट स्पष्ट केली आहे. ऑलिम्पिक ज्योत ही काही चीनची मक्तेदारी नाही, तर तो एक जागतिक वारसा आहे. तरिही या ज्योतीला इतका विरोध का व्हावा? तिबेटी नागरिकांसाठी ही एक संधी आहे- ऑलिम्पिकच्या निमित्तानं आपले प्रश्न, चीनच्या अधिपत्याखाली तिबेटमध्ये होणारा अन्याय यांना वाचा फोडण्याची. आणि त्याचा ते पुरेपूर वापर करून घेत आहेत. आणि का करू नये? चीनचं सरकारही ऑलिम्पिकच्या माध्यमातून आपलं वर्चस्व गाजवण्यासाठी झटतंय. अर्थात यामध्ये कुठही या ज्योतीला किंवा ऑलिम्पिकच्या परंपरेला मात्र धक्का पोहोचणार नाही ना याची काळजीही घ्यायला हवी.पण ऑलिम्पिकच्या राजकीय पटावर दोन्ही बाजूंना होणा-या या हालचालींचे परिणाम नेहमीप्रमाणे सर्वसामन्यांनाच भोगावे लागतायत. भारतही त्याला अपवाद नाही. दिल्लीत होणा-या टॉर्च रिलेमध्ये अनेक खेळाडू आणि सेलिब्रिटीज सहभागी होतील. पण सुरक्षेच्या कारणांमुळं सर्वसामान्यांना ज्योतीपासून लांबच ठेवण्यात येणार आहे. म्हणजे शेवटी लोकांना एकत्र आणणारी ही ज्योत लोकांपासूनच दुरावणार, नाही का? याचाही विचार व्हायलाच हवा.

ऑलिम्पिकच्या निमित्ताने...

ऑलिम्पिक आता अवघ्या चार महिन्यांवर येऊन ठेपलंय. खेळांचा हा सर्वात मोठा सोहळा जसजसा जवळ येतोय, तसतशी त्याबद्दलची उत्सुकता आणखी वाढत जातेय. आणि या वेळचं ऑलिम्पिक तर अगदी खास असणार आहे. कारण या खेळांचं यजमानपद आहे चीनची राजधानी बीजिंगकडे.

एरवी चीन म्हटलं की एक वेगळंच जग नजरेसमोर येतं. गूढ, रम्य जग, धुक्यात हरवलेलं- ओळखीचं तरिही पूर्णपणे अनोळखी... सगळ्या जगावर वचक निर्माण करण्याच्या तयारीत असलेला आणि त्यासाठी काहीही करण्याची तयारी असलेला देश, अशीच काहीशी चीनची प्रतिमा आहे. वर्षानुवर्ष हा देश जगापासून काहीसा तुटल्यासारखाच रहात आलाय. आधी त्या जगप्रसिद्ध भिंतीनं आणि मग साम्यवादाच्या लोखंडी पडद्यानं चीनला जगापासून दूर ठेवलं. त्यामुळं बाकीच्या जगात, चीनविषयी उत्सुकतेपेक्षाही संशयकल्लोळच जास्त आहे.

पण असं प्रवाहापासून वेगळं राहणा-या ह्या देशालाही आता मुख्य प्रवाहात सामील होण्याचं आणि खासकरून पाश्चिमात्य देशांशी मैत्री करण्याचं महत्त्व समजू लागलंय. म्हणूनच गेल्या काही वर्षांत इथली बाजारपेठ खुली होऊ लागली.

अर्थात आजही आपलं वेगळेपण आणि वाढतं महत्त्व दाखवण्याची एकही संधी चीनी सरकार सोडताना दिसत नाही. ऑलिम्पिकचा त्याला अपवाद कसा असेल? या खेळांचं आयोजन करण्यासाठी बीजिंग शहरात मोठे फेरबदल करण्यात आलेयत. स्टेडियम्स आणि स्पोर्टस् सेंटर्सशिवाय अनेक नव्या इमारती बांधून तयार आहेत. काहींचं काम अजूनही सुरूय. ऑलिम्पिकच्या निमित्तानं जगभरातले लोक चीनमध्ये येणार आहेत. पण चीनमध्ये सगळा कारभार मँडेरियनमधनं चालतो. त्यामुळं पाहुण्यांची गैरसोय होऊ नये म्हणून हजारो लोकांना इंग्लिश बोलण्याचं प्रशिक्षण देण्यात आलंय. हॉटेल्समध्येही कॅन्टिनेन्टल फूड तयार करण्यावर भर दिला जातोय. बीजिंगच्या आकाशात एरवी दिसणारे प्रदूषणाचे ढग दूर करण्यासाठीही खास उपाय राबवले जात आहेत.

एकूणच ऑलिम्पिकच्या रुपानं चीनचं अत्याधुनिक आणि प्रगत रुपडं जगासमोर आणण्याचा इथल्या सरकारचा इरादाय. असं रूप की ज्याची कोणी कल्पनाही केलेली नसेल. अर्थात चीनचं हे रुप म्हणजे चेहे-यापेक्षाही मुखवटाच आहे असं म्हणण्यास हरकत नाही.

चीनच्या आर्थिक प्रगतीचा आलेख आलेख कुणालाही थक्क करणारा आहे. पण त्या प्रगतीच्या आड दडलाय एक वेगळाच देश. आपल्य योजना राबवताना चीन सरकारनं वेळोवेळी मानवी हक्कांचं उल्लंघन केल्याचं उघड झालंय. तिबेटमध्ये तर गेली सहा दशकं दडपशाही सुरू आहे. येन केन प्रकारेण तिबेटवरची आपली मालकी सिद्ध करण्यासाठी चीन सरकारचे प्रयत्न सुरू असतात. आणि केवळ एवढ्याचसाठी चीननं ऑलिम्पिक ज्योत एव्हरेस्टवर नेण्याचा घाट घातलाय.

अर्थात ऑलिम्पिकचा वापर करण्यात तिबेटही मागे नाही. आपल्याला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता मिळावी, आपल्या संस्कृतीचं रक्षण व्हावं यासाठी तिबेटी नागरिकांचा संघर्ष सुरू आहे. आता ऑलिम्पिकच्या निमित्तानं आपल्या प्रश्नांकडे जगाचं लक्ष वेधून घेण्याची मोठी संधीच त्यांना मिळाली आहे. म्हणूनच तर ऑलिम्पिक ज्योतीच्या प्रवासात अडथळे आणण्यासही ते मागेपुढे पाहात नाहीत. तर असा कोणताही विरोध मोडून काढण्यासाठी चीनचं सरकारही कोणत्याही थराला जाऊ शकतं. म्हणूनच ज्योतीचा शांततामय प्रवास सध्या चांगलाच पेटलाय. आणि खेळ जसजसे जवळ येत जातील तसा हा विरोधही वाढत जाईल यात शंका नाही.

चीनबाबत आंतरराष्ट्रीय समुदायाची आणखी एक तक्रार आहे ती इथं प्रसारमाध्यमांवर, विशेषतः इतर देशांतील पत्रकारांवर असलेल्या बंधनांबाबत. ऑलिम्पिक कव्हर करणा-या परदेशी माध्यमांवर कोणताही दबाव आणला जाणार नाही असं आश्वासन तर चीन सरकारनं दिलंय. पण चीनच्या इतर गोष्टींप्रमाणेच या आश्वासनांवरही किती विश्वास ठेवावा असा प्रश्न जगभरातील माध्यमांमधून विचारला जातोय. बाकी काही असो, ऑलिम्पिकच्या निमित्तानं चीनचे दरवाजे खुले होणार आहेत. त्याचा फायदा प्रसारमाध्यमांना आणि चीनी नागरिकांनाही होऊ शकतो. आता ऑलिम्पिकचं आयोजन ही चीनसाठी आणि पर्यायानं जगासाठीही एक नवी सुरूवात ठरणार का हे लवकरच कळेल. फक्त चारच महिने वाट पहा...

- जान्हवी मुळे

Happy April Fools Day

I'm always scared of first day of April! yeah, who likes to be a fool? certainly, I don't. So I'm a bit conscious and all till it's 2nd April.

I think I can never plant a trick on anyone, but then I realise, in my job at a TV Channel, I'm sometimes fooling the world, and well, almost everytime I fool myself... So, I feel like wishing on this day- Happy April Fool's Day!! :D